ΚΡΙΤΙΚΗ ΘΕΑΤΡΙΚΗΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ

ΚΡΙΤΙΚΗ ΘΕΑΤΡΙΚΗΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ

«Ο δρόμος περνά από μέσα», του Ιάκωβου Καμπανέλλη, θέατρο «Τζένη Καρέζη»

Του Νίκου Ανδρείου

“Οι μεγάλοι συγγραφείς είναι διαχρονικοί. Κι αυτά που γράφουν αντανακλούν την χτεσινή-σημερινή-αυριανή πραγματικότητα. Είναι βαθιά πολιτικό έργο, χωρίς ούτε μια λέξη «πολιτική». Μια τάξη αρχίζει να χάνεται, μια καινούργια εισβάλλει. Όμως αυτό δεν μπορεί να γίνει από τη μια μέρα στην άλλη. Θέλει δεκάδες χρόνια. Και στο έργο θα δούμε τι κουβαλάει η παλιά και τι η καινούργια τάξη. Και φυσικά υπάρχει και ένα τίμημα που θα πληρωθεί. Ναι, είναι σαν να το έγραψε σήμερα. Γιατί αυτό γίνεται και τώρα.” (Γιώργος Κυρίτσης, συνέντευξη στην Δώρα Χειράκη για την  http://www.ert.gr)

Δε θα μπορούσε να υπάρξει πιο σύντομη, «ανατομική» προσέγγιση, για την ουσία του έργου(«Ο δρόμος περνά από μέσα», του Ιάκωβου Καμπανέλλη, 1992), από αυτή που τόσο εναργώς κατάθεσε ο Κυρίτσης, ανωτέρω. Και αυτό γιατί η δομική πολυσημία του έργου, λόγω της κραυγώδους αλήθειας που αποδεσμεύει - σε σκηνή και πλατεία -, με τις ερμηνευτικές και διερμηνευτικές καταθέσεις ενός ολόκληρου κοινωνικού ιστού, του Ελληνικού, είναι εκκωφαντικά σιωπηλή. Τόσο απλή, όσο και σύνθετη! Πόσο μάλλον όταν ένα θεατρικό έργο, καταφέρνει να… «αναπνέει» 25 χρόνια.

Ο λόγος του Καμπανέλλη, δε χρειάζεται συστάσεις από ουδένα στον Ελλαδικό χώρο και όχι μόνο. Το μεγάλο «στοίχημα» για έναν θίασο που θα θελήσει να ανεβάσει, από τα πλέον πολυπρόσωπα έργα του, μέχρι αυτά των λιγότερων ηρώων  - του -, είναι ένα. Το ότι οι χαρακτήρες είναι ζωντανοί, άρα και όλοι "πρωταγωνιστικοί"! Με λίγα λόγια, αν η ομάδα είναι παικτικά «πλαδαρή», μοιραία θα πνιγεί μέσα στου διαλόγους, την πλοκή, τις συναισθηματικές εναλλαγές και την ορμητική ροή του έργου, που ουσιαστικά είναι η ίδια η ΖΩΗ! Μεταφερόμενη στη σκηνή.

Ο Καζάκος, σε όλους τους "παροικούντες τη θεατρική Ιερουσαλήμ", είναι γνωστό ότι εμμένει στη "σωστή" εκφορά του λόγου-κειμένου, από τους ηθοποιούς, και λιγότερο στην κινησιολογική υποστήριξή του. Η εντύπωση που αποκόμισα - για τη σκηνοθετική γραμμή -  από την παράσταση, είναι, ότι, όσο περνάνε τα χρόνια, τόσο περισσότερο θέλγεται από τη σύνθεση, των διάφορων "παικτικών Σχολών". Χωρίς συνεπακόλουθα, να αφομοιώνει  ή υπερισχύει, η μία της άλλης. Εξού και οι ηθοποιοί έχουν κρατήσει σχεδόν ακέραια τα χαρακτηριστικά της θεατρικής τους ιδιοσυστασίας, χωρίς κενά ή χάσματα, με εμφανή τα στοιχεία της θεατρικής τους καταγωγής.

Σε σχέση με τα σκηνικά και τα κοστούμια της παράστασης που επιμελήθηκε η Καμπανέλλη, θα έλεγα πως αισθητικά και λειτουργικά εκφράζουν πληρότητα. Με μία μικρή «παραφωνία», στο σύνολο του σκηνικού, που κατά τη γνώμη μου, θα  ήθελα να έχει, εντονότερο χρώμα, - επί μέρους -  σκίαση και φθορά. Σαν να επρόκειτο για «αντιμαχόμενες σκηνικές δυνάμεις» ,  και όχι εξ’ αρχής «συνεταιριστικές».

Η δύναμη του Κυρίτση στο έργο είναι μοναδική και ανυπέρβλητη, και αυτό γιατί χωρίς καμία επιτήδευση είναι και παίζει, παίζει και είναι. Φυσικά δεν μπορεί να παραθεωρήσει κανείς τα πλούσια εκφραστικά μέσα που διαθέτει, καθώς και αυτή τη βαρυτονάλε, εκπληκτική φωνή. Το πλέον συγκλονιστικό, ωστόσο, είναι ότι δεν επαναπαύεται και αυτό είναι άξιο σεβασμού και τιμής, για έναν τέτοιο ηθοποιό. Η Γεραλή αποτελεί τον συνδετικό κρίκο της πλοκής του έργου και την ήσυχη, πυρηνική δύναμη επί σκηνής. Είναι συγκινητικό να βλέπεις νοιάξιμο και φροντίδα από τους μεγαλύτερους ηθοποιούς προς τους μικρότερους. Και αυτό είναι εμφανέστατο από την Γεραλή, καθώς και από τον Κυρίστση. Ο Δάμπασης, δίνει τις ερμηνευτικές του "άρσεις", στο δεύτερο μέρος της παράστασης, σε πλούσια δόση. Προσωπικά, θα ήθελα λιγότερες "μούτες" και περισσότερο παίξιμο και στο πρώτο μέρος. Αν και ο ρόλος του, δικαιολογεί, γενικώς, την υπερβολή! Ο Πουλάκης, κερδίζει εξαρχής τις εντυπώσεις. Αν και θεωρώ πως οι στιγμές που στέφεται με το στεφάνι της "δραματουργικής επιτυχίας", είναι τα σημεία, που βρίσκεται επί σκηνής - μόνος του - με τον «θείο» του, Φάνη Ποριώτη (Γ. Κυρίτσης). Αφενός λόγω της «έντασής» τους και αφετέρου γιατί ταιριάζουν σε βασικά σημεία, παράγοντας αρμονία, τόσο στις "άρσεις" όσο και στις "υφέσεις". Για εμένα, αποκάλυψη, είναι η Μαυρομάτη. Και αυτό γιατί οφείλει να παίζει τον εντονότερο ρόλο, μέσα στον ρόλο - που έχει η συγκεκριμένη θεατρική παράσταση -. Εκπροσωπεί και διαδραματίζει, με μία αίσθηση δισυποστατισμού, όλα τα στάδια και τις εναλλαγές του έργου και κανένα, σαν στοιχειό! Και αυτό, είναι κάτι πραγματικά δύσκολο και αξιοθαύμαστο.

Συστήνω ανεπιφύλακτα την εν λόγω παράσταση, που θα προσφέρει σε όσους την παρακολουθήσουν "Αγωγή Ψυχής". Από ηθοποιούς που δεν διεκπεραιώνουν, αλλά καθίστανται λειτουργοί της Τέχνης, κάθε λεπτό που βρίσκονται επί σκηνής!

 

---

 

Σ’ ένα νεοκλασικό αρχοντικό που καταρρέει, ζει ο ξεπεσμένος μεγαλοαστός και η αφοσιωμένη οικονόμος του. Εκεί καταφθάνει εξ Ευρώπης και ο τεχνοκράτης ανιψιός και κληρονόμος. Ξαφνικά εισβάλλει ένας πολυμήχανος λαϊκός επιχειρηματίας μαζί με την όμορφη γυναίκα του, προάγγελοι μιας αναπότρεπτης κατεδάφισης. Με «κράχτη» τις πραγματικές αντίκες και την ιστορία του σπιτιού, θα πουλάνε πλαστογραφημένα έπιπλα πατιναρισμένα με ψεύτικες ιστορίες που μαγεύουν πάντα τους νεόπλουτους. Το σχέδιο μπήκε σε εφαρμογή και αποδίδει. Ο σκόρος όμως κατατρώει τις αντίκες… Το τραγούδι της φθοράς κυριαρχεί παντού.

Η άγνοια της Ιστορίας αποτελεί «ύβριν». Η καταιγίδα έρχεται και θα ανατρέψει τα πάντα. Μέσα στη μαγεία του ωραίου αυτού ερειπίου, συγκρούεται το παρελθόν με το αδίστακτο παρόν, μέσα από Πάθη, Μίση, Έρωτες, Θυσίες, Ηρωισμούς και Προδοσίες.

Ο Καμπανέλλης, ως λογοτέχνης, είναι μάστορας των ανατροπών. «Ο Δρόμος Περνά από Μέσα» τελειώνει αριστουργηματικά, με τρόπο ιδιοφυή και αποκαλυπτικό, που οδηγεί στη συνειδητοποίηση.

( http://www.theatrotzenikarezi.com )

Παίζουν με τη σειρά που εμφανίζονται:

Φάνης Ποριώτης ο ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΥΡΙΤΣΗΣ
Χάρης Αντωνάκος ο ΓΙΩΡΓΟΣ ΔΑΜΠΑΣΗΣ
Λίτσα η γυναίκα του η ΗΛΙΑΝΑ ΜΑΥΡΟΜΑΤΗ
Γλυκερία η ΑΝΝΑ ΓΕΡΑΛΗ
Αντρέας Ποριώτης ο ΟΜΗΡΟΣ ΠΟΥΛΑΚΗΣ

Σκηνοθεσία: ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΖΑΚΟΣ
Σκηνικά – Κοστούμια: ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΚΑΜΠΑΝΕΛΛΗ
Μουσική σύνθεση-Επιμέλεια: ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΚΑΖΑΚΟΣ